 |
| Màu tím hoa Mua |
Xin giới thiệu với các bạn chuyện của Ba Tê ( Tạ Trọng Trí } trên FB . Ba Tê là em út Tạ Diệu Huyền. Chú ấy để tóc để râu trông già như anh cả. Thường ngày tính chú ấy hay vui đùa tếu táo. Bỗng nhiên gần đây cho ra bài CHI ƠI , một kỷ niệm thời trẻ làm nhiều người rơi nước mắt và tự nhiên mọi người có cái nhìn khác về con người này : Cái phần sâu sắc lâu nay đã được giấu kín... Thôi, để cho các bạn cứ đọc và cảm nhận !
 |
| CHÂN DUNG TẠ TRỌNG TRÍ ( BA TÊ ) |
CHI ƠI !
( Ở bên ấy, không biết Chi có đọc được những dòng này không ? )
Mình học lớp 8 năm học
1969-1970 ở trường Ngô Sỹ Liên (Bắc Giang), mình với hai thằng em con cô cùng
học chung lớp 8E, buổi đầu vào lớp mình bị “soi” nhiều nhất (từ thày cô
giáo đến các bạn) đơn giản vì mình là trai Hà Nội về học ở đây.
Một tuần, hai tuần
rồi một tháng, hai tháng trôi qua mình dần quen với tất cả các bạn trong
lớp, mình chợt nhận ra hình như lúc nào cũng có một ánh mắt ở đâu đó nhìn
mình, mỗi lần cái cảm giác đó xuất hiện mình đảo mắt đi tìm và thường bắt
gặp ánh mắt, kèm theo một nụ cười của Chi, cô bạn cùng lớp có nước da trắng và
đôi mắt to, sáng, nhưng có một chút gì đấy buồn một cách lạ lùng. Từ đấy
mình bắt đầu để ý và quan tâm đến cô bé có nước da trắng, đôi mắt to mà
buồn ấy. Chi chơi thân với cái Thư (theo họ hàng thì Thư phải gọi mình là
chú), đi đâu hai đứa cũng như hình với bóng, mặc giống nhau: áo nâu đậm,
quần phíp đen hoặc áo xanh sĩ lâm quần lụa đen. Một hôm mình bảo Thư hôm nào
đến nhà Chi chơi, nó bảo: “Vâng, hôm nào”.
Rồi cái ngày “hôm
nào” ấy cũng đến, mình cùng với Thư đến nhà Chi chơi, nhà Chi ở ngõ ngay bên
cạnh nhà thờ thị xã, Chi theo đạo thảo nào đôi mắt to và sáng như mắt Đúc mẹ
Maria vậy, ngồi chơi một lúc Thư lẳng lặng bỏ về để mình ở lại. Lần đầu
tiên hai đứa ngồi với nhau, mọi khi mồm mình như tép nhảy, hôm nay không
hiểu sao chẳng biết nói gì. Sau vài câu thăm hỏi ngây ngô mình mới biết Chi
kém mình hai tuổi, thì ra Chi học sớm một năm, mình học muộn một năm thế
là phân vai anh em, xưng hô thoải mái, không còn phải mình mình, tớ tớ nữa.
Quanh đi quẩn lại chuyện cái Thư, chuyện thằng Hiền nói ngọng, chuyện thày
Kỷ dạy Lý hay, chuyện lớp mình…Mãi sau mới hỏi đến gia cảnh, rồi hỏi nhà đi
đâu hết cả mà vắng thế?
Và mình được nghe Chi
kể: nhà Chi có ba anh em, anh Vượng (anh cả) đi bộ đội năm 1966 đang ở
chiến trường miền Đông Nam bộ, lâu lắm không có tin tức gì, năm 1967 sau
một loạt bom đánh phá cầu sông Thương, một chiếc máy bay Mỹ trúng đạn bị
thương nó liền trút bừa số bom còn lại vào khu chợ và nhà thờ thị xã để tháo
chạy, bố Chi trúng bom mất ngay lúc ấy, mẹ bị thương nặng, hai ngày sau cũng
theo bố về bên kia, chỉ còn hai chị em Chi đi sơ tán bên Quảng Phúc là sống
sót. Từ đấy chị Lan (hơn Chi 7 tuổi) vừa là chị, vừa làm mẹ cùng với các bác,
các cô hai bên nội ngoại nuôi Chi đến giờ. Chị Lan hiện là công nhân nhà máy
Phân đạm, đi làm ca kíp nên chỉ có mình Chi ở nhà.
Ngồi nghe Chi kể với
giọng đều đều, bỗng dưng mắt mình thấy cay cay, nhìn vào mắt Chi, đôi mắt
to đượm vẻ buồn buồn cũng hoen hoen ướt. Mình dồn hết can đảm, tim đập
thình thịch cầm lấy hai bàn tay của Chi, tay Chi mềm và ấm lạ, Chi cứ để
yên hai bàn tay trong tay mình và nhìn thẳng vào mắt mình như muốn chờ mình
nói điều gì, mình nói :” Xin lỗi Chi, vì anh không biết, không biết câu
chuyện của gia đình, nên đã làm Chi buồn.”. Nói rồi mình ôm xiết Chi vào
lòng, một lúc sau như giật mình Chi đẩy mình ra và nói “ thôi anh, nhỡ ai
nhìn thấy bây giờ”.
Lần đầu gặp nhau,
lần đầu hai đứa nói chuyện với nhau như thế đấy, cho đến bây giờ nhớ lại
mình vẫn không thể quên cái cảm giác lần đầu cầm bàn tay em, lần đầu ôm
em vào lòng….Chuyện của mình với Chi chỉ có cái Thư biết, mình phải dặn nó
cấm không được bép xép, nhỡ lộ ra thì chết, cái Thư nhăn nhở cười “ Chỉ cấm
không thôi à? Còn lâu nhé”, “Được rồi lại muốn hối lộ phải không?”- mình
hỏi - nó cười khì khì.
Từ đấy, mượn cớ học
bài, học nhóm mình hay qua lại nhà Chi, không chỉ chị Lan quý mình mà cả anh
Thắng người yêu chị Lan cũng quý mình ra mặt, tháng 5-1970 anh Thắng nhập ngũ,
tối hôm trước ngày lên đường anh nói với mình: “Này cu cậu, cái Chi là nó
thích cậu lắm đấy nhé, nếu cậu cũng thích nó thì cứ liệu cái thần hồn,
trông cái mặt cậu thế kia, con gái đứa nào mà yêu cậu thì sẽ khổ lắm đấy,
nhưng với Chi thì đừng làm nó khổ thêm nữa, nhớ chưa?”.
Mình nói bọn em còn bé
mà anh…
*
*
*
Thấm thoắt năm học
qua đi, lên lớp 9 mình chuyển về Hà Nội, nhưng mình vẫn giữ mối quan hệ
với Chi bằng thư từ qua lại, hè đến mình lại xin phép ba mợ cho lên Bắc Giang
thăm cô, nhưng thực ra là thăm Chi, gặp nhau thấy Chi vui, đôi mắt to lấp
lánh hết vẻ u buồn, Chi khoe vừa nhận được liền một lúc năm cái thư của
anh Vượng, rồi chị Lan cũng nhận được tin anh Thắng ở chiến trường Tây
Nguyên gửi về, Chi lại nướng ngô, nướng sắn hai đứa ăn với nhau, rồi mình với
Chi ra nghĩa trang Dĩnh Kế thắp hương lên mộ của bố mẹ Chi…
Hồi ấy cũng lạ, mình
chỉ dám cầm tay thế thôi (duy nhất chỉ có một lần ôm Chi vào lòng như đã
kể ở trên), lúc chia tay ra về cũng thế, chỉ có cầm tay rồi nói “anh về,
khi nào có thể anh lại đến với Chi” tình cảm bọn mình ngày ấy trong sáng vô
cùng , tuyệt nhiên không dám hôn em lấy một lần dù chỉ vào trán hay vào má,
không ít lần mình đã quyết định hôm nay phải liều một phát, nhưng khi cơ
hội đến thì lại chả dám hôn, chán thế.
*
*
*
Năm học hết lớp 10, thi
tốt nghiệp xong thì tổng động viên, mình đi bộ đội, trước khi nhập ngũ
mình không báo cho Chi biết. Mãi đến khi lên đơn vị huấn luyện, có địa chỉ
cụ thể mình mới viết thư cho Chi. Lúc này Chi đã học ở trường sư phạm 10+2,
viết thư cho mình Chi trách sao không cho Chi biết mình đi bộ đội. Mình
huấn luyện 3 tháng ở Mai Sưu (Hà Bắc) hầu như tuần nào cũng nhận được thư
của Chi, Những ngày huấn luyện gian khổ, (mình là con trai Hà Nội, từ bé đã
bao giờ phải mang vác nặng , đã bao giờ phải vào rừng chặt tre, nứa về tự làm
lán trại lấy mà ở, rồi hành quân dã ngoại, tập bắn ngày, bắn đêm, nào
là đào giếng, trồng rau…..) nếu không có thư của Chi thường xuyên động
viên, gửi gắm nỗi nhớ, niềm tin có lẽ mình đã gục ngã.
Tháng 10-72 chuẩn bị
đi B, một hôm đang ngồi đan giỏ đựng gạch để hành quân dã ngoại, bỗng thằng
Hà “tai vểnh” chạy vào gọi mình bảo ra nhà khách có người nhà gặp, mình nghĩ
ba mợ vừa lên thăm cách đây mấy ngày sao hôm nay lại lên nữa? Chạy một hơi ra
nhà khách, mình bỗng đứng sững lại, không thể tin được, trước mặt mình là Chi
và chị Lan, thế rồi mình ôm chầm lấy chị Lan, ôm chầm lấy Chi, Chi đấm
mình thùm thụp nói “ghét anh lắm, ghét anh” rồi gục vào vai mình nức nở, đôi
mắt to ướt nhoèn. Mình hôn Chi, nụ hôn đầu tiên mình và Chi giành cho nhau với
vị mằm mặn của nước mắt trước sự chứng kiến của chị Lan. Chị Lan nhìn bọn mình
mỉm cười, mắt ngân ngấn ướt rồi ngoảnh mặt đi…
Chị Lan nói: Chi nó
nhận được thư em báo sắp đi B, nó nằng nặc bắt chị phải đi cùng nó lên thăm
em, nếu không nó sẽ đi một mình, thương nó lại cũng nhớ em, chị thu xếp được
2 ngày lên thăm em, thôi hai đứa nói chuyện với nhau, chị đi làm thịt con gà
để mấy chị em mình liên hoan.
Mình dắt Chi ra đồi
phía sau nhà khách hái tặng Chi một nhánh hoa mua, Chi bảo hoa mua này ở chỗ
trường Chi học nơi sơ tán nhiều lắm nhưng Chi không thấy đẹp, sao hôm nay hoa
mua anh hái tặng Chi lại có màu tím biếc, lại mượt như nhung và đẹp một cách
lạ lùng thế này? Mình bốc phét bảo hoa mua chỗ trường Chi là hoa mua hoang
dại, còn hoa mua này là tự tay anh trồng, biết rồi thế nào cũng có ngày Chi
đến đây, anh sẽ đem “bán” để Chi “mua” nên nó tím hơn, mượt hơn, đẹp hơn là
thế, Chi lại đấm mình thùm thụp nói “Ghét anh, ghét anh”, rồi Chi bảo:
“Hoa này Chi “mua” về, sẽ ép vào nhật ký để mỗi khi nhớ đến người “bán”
thì dở ra xem cho đỡ nhớ”.
Tối hôm ấy, mình với
thằng Hà, thằng Tiến (tổ 3 người bọn mình) ngồi ăn cơm cùng với chị Lan và
Chi, hai thằng kia cứ khen Chi xinh, rồi lại khen mình với Chi đẹp đôi làm Chi
xấu hổ, còn mình thì mặt vênh lên ra cái điều tao trên hai đứa chúng mày
một bậc. 8 giờ tối thằng Đạt - liên lạc đại đội - ra nói nhỏ với mình có
thể đêm nay sẽ báo động hành quân dã ngoại, có lẽ mày phải chia tay người nhà
đi sáng mai không có ở doanh trại mà chia tay được đâu . 9 giờ kẻng điểm danh
trước giờ đi ngủ mình phải vào doanh trại, chia tay hai chị em Chi mình nói có
thể đêm nay phải hành quân dã ngoại (vì đã rập rình từ mấy hôm nay rồi), nếu
sáng mai mình không chia tay được thì coi như chia tay luôn, nói rồi mình bắt
tay chị Lan và một lần nữa mình ôm Chi, hôn vội một cái rồi quay đi luôn,
không muốn nấn ná ở lại sợ Chi khóc.
Y như rằng, 2 giờ đêm
hôm ấy báo động dã ngoại, mình không gặp lại Chi nữa.
*
*
*
Tháng sau đi B, vào
đến chiến trường, việc đầu tiên là thư về cho ba mợ, cho Chi. Mặt trận
càng xa, thư từ càng thưa dần, phần vì bom đạn, phần vì thất lạc, thư ra đã
khó, thư vào còn khó hơn. Mỗi lần thư ra cho Chi mình đều viết trong thư
gọi Chi là “cô giáo” xưng “em” rồi không quên bắt “cô giáo” chấm điểm cho
những lá thư mình gửi.
Tháng 1-73 nhận được
lá thư đầu tiên của Chi từ ngày đi B (thư đề ngày 25-11-72), trong thư Chi
viết có đoạn: “…mỗi lần nhận được thư của “em” chưa kịp đọc nội dung thư
viết gì “ cô” đã thầm trao cho “em” điểm 1000 (nếu có thang điểm ấy) và
kèm theo mỗi điểm là một nụ hôn…”
Năm ngày sau lại nhận
được 1 thư nữa (thư đề ngày 8-12-72), Chi báo tin dữ cho mình:”… hôm qua các anh bên
Thị đội đến nhà gặp chị Lan và em đau đớn báo tin anh Vượng không còn nữa,
giấy báo tử ghi anh đã hy sinh ngày 14-8-1971 tại mặt trận phía Nam, mặt
trận phía Nam là ở đâu hả anh? Nơi ấy có phải là nơi anh đang sống chiến
đấu không? Tại sao? Em không thể cắt nghĩa được tại sao những gì bất hạnh
nhất của chiến tranh lại cứ đổ dồn vào ngôi nhà bé nhỏ của em? Bây giờ em
chỉ còn có chị Lan và anh thôi, nếu anh có mệnh hệ gì em sống làm sao nổi,
cho nên hãy vì em, anh nhớ giữ gìn sức khỏe, cầu mong cho mũi tên hòn đạn nó
tránh xa anh ra. Em chờ anh, dù có thế nào em cũng chờ anh….”
*
*
*
27-1-1973 Hiệp định
Pari về chiến tranh ở Việt Nam được ký kết, bọn mình phấn khởi lắm tưởng
như hòa bình đã ở trong tầm tay, thư cho Chi mình viết “… thế là
chiến tranh chấm dứt, một ngày không xa nữa anh sẽ về với Chi…”
Thư nhà lâu lâu nửa
năm còn nhận được, nhưng thư của Chi sao lâu quá chẳng thấy đâu? Sang hết cả
1974 cũng bặt tin, năm 1975 vào chiến dịch, suốt từ tháng 1 đến tháng 3-75
hết cao điểm O Duệ, Con Gà, 303, thuộc dãy An Hô đến Động Chuồi…đơn vị
mình chết nhiều lắm, điểm không lấy được rút về Alưới bổ xung thêm quân
đánh tiếp, nhưng có lẽ lời cầu nguyện của Chi “cầu mong cho mũi tên hòn đạn
nó tránh xa anh ra” đã vận vào mình, cho nên mình chỉ bị xây xước nhẹ ở
phần mềm thôi, may thế.
*
*
*
Rồi ngày 30-4-75 đã
đến, cuộc chiến kết thúc, chưa được tận hưởng niềm vui chiến thắng, theo
lệnh điều động của trên, đơn vị mình lại tiến lên cao nguyên Lâm Đồng truy
quét Pulrô, mãi đến 10-76 mới được ra Bắc.
*
*
*
Về phép, gặp ba mợ,
anh trai, hai anh rể cũng từ chiến trường ra, có lẽ nhà mình là một trong
những trường hợp hiếm hoi trên dải đất Việt Nam này vào thời chiến : bốn
người ra trận, ngày về còn nguyên vẹn cả bốn.
Mấy ngày sau mình lên
Bắc Giang, tìm đến phố Nhà thờ, cái ngõ nhỏ quen thuộc năm xưa sao giờ khác
lạ, ngôi nhà của Chi không còn nữa, thay vào đấy là ngôi nhà mới, xây bằng
gạch ba banh (gạch đúc bằng xỉ than và vôi). Hỏi thăm nhà chị Lan, mọi người
mới bảo “ Lan Thắng phải không? Cô chú ấy chuyển vào trong Phân đạm từ năm
ngoái rồi, muốn tìm nhà hả, anh cứ đi qua sân vận động thị xã, băng qua
đường tàu khoảng 500m hỏi là ra ngay”.
Tìm được đến nhà, gọi
cửa, chị Lan từ trong nhà lật đật chạy ra, nhìn thấy mình, chị bỗng khụy
xuống, rồi lại đứng lên hai ba lần, không nói năng gì cả, lát sau chị ôm
chầm lấy mình rồi nức nở: “Em, em ơi..”.
Chị Lan kể: năm 1973
chiến tranh kết thúc trên miền bắc cũng là năm Chi được trường cho về thực
tập (còn gọi là “giáo sinh”) ở trường cấp I-II Phi Mô, sau chiến tranh phá
hoại cơ sở vật chất có gì đâu, hầu như các trường đều phải huy động nhân
dân đóng góp, người thì cây tre, cây xoan, tấm ván, bàn ghế cũ…. Trường lớp
hầu như chỉ còn lại nền nhà cũ, chủ trương của ty giáo dục phổ biến
xuống từng trường là khẩn trương tận dụng những vật liệu sẵn có, tranh thủ
sự ủng hộ của nhân dân dựng lại lớp học cho học sinh đến trường bằng lán
tranh tre dùng tạm. Giáo viên thì tranh thủ những ngày nghỉ cắt cỏ tranh,
cuống rạ đánh tấm để lợp nhà ở, lợp lớp học. Ngày 21-3-73 được nghỉ, lẽ ra
Chi về với chị nhưng nó bảo phải ở lại trường cắt cố ít cỏ tranh về lợp lớp
học, rồi hẹn tối muộn mới về. Đang cắt cỏ tranh, một cô giáo khác cũng
cùng cắt cỏ gần Chi đụng phải quả bom bi còn sót lại , quả bom nổ làm cô giáo
và Chi chết ngay…. Nghe đến đây mắt mình bỗng tối xầm lại, bầu trời quay
cuồng như muốn đổ sập xuống … Chi ơi…
Bất giác mình nhìn
lên tường thấy bức ảnh của Chi được lồng trong khung kính, đôi mắt to, đượm
vẻ buồn buồn như muốn nói: “ Em xin lỗi, xin lỗi anh vì đã không đón anh
ngày trở về…”
Chị Lan đưa mình ra
nghĩa trang, mộ Chi nằm ngay bên cạnh bố mẹ, mình thắp hương cho Chi rồi hái
một khóm hoa mua cắm lên mộ em, sau đó mình khóc, khóc như chưa bao giờ được
khóc. Mãi sau chị Lan đến bên mình và nói: “Về thôi em”. Tối hôm ấy chị Lan
đưa cho mình một gói nhỏ được bọc kỹ trong một túi nilon và nói “Đây là toàn
bộ những gì gọi là kỷ niệm còn lại của Chi, chị trao lại để em giữ”. Mình mở
ra xem bên trong là một quyển nhật ký, và 42 bức thư mình đã gửi cho em.
Từ đấy, trong giấc
ngủ mình luôn mơ thấy Chi hiện về với đôi mắt to, đượm buồn chỉ nhìn mình
mà không nói. Mình nghĩ chắc linh hồn Chi chưa được siêu thoát. Ngày giỗ Chi
21-3- 78, mình quyết định đem toàn bộ kỷ niệm còn lại của Chi cùng với 39 lá
thư Chi gửi cho mình lên nghĩa trang nơi Chi yên nghỉ, mình hóa gửi hết về
bên ấy cho Chi. Kỷ vật duy nhất về Chi còn lại đến bây bây giờ là những
cánh hoa mua mỏng manh, màu tím đã phai nhạt, nhưng trong veo được ép trong
quyển nhật ký. Cánh hoa mua mà ngày nào mình đã “bán” để em “mua”.
Hà Nội, tháng Sáu
(trời mưa) năm 1980 –
( “Bà lão” nhà mình bây giờ cũng tên là Chi, không hiểu có phải
do Chi sắp đặt không? Chả biết nữa)
